Poszkodowany w wypadku lub w wyniku błędu medycznego, który całkowicie lub częściowo utracił zdolność do pracy zarobkowej, ma prawo do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy z ZUS o ile:
- został uznany za niezdolnego do pracy przez lekarza orzecznika ZUS;
- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy;
- niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego), określonych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Niezdolność do pracy po wypadku
Art. 12 ustawy emerytalnej wskazuje, że niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej w wyniku naruszenia sprawności organizmu (i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu).
Całkowita niezdolność to utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy, wówczas można mówić o rencie o charakterze stałym.
Natomiast częściowa niezdolność to utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, w takim przypadku można mówić o rencie o charakterze czasowym.
Kto orzeka o przyznaniu renty z ZUS?
Niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i w tym celu ustala:
- datę powstania niezdolności do pracy;
- trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,;
- związek przyczynowy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
niezdolność do samodzielnej egzystencji; - celowość przekwalifikowania zawodowego.
Niezdolność do pracy orzeka się na okres od kilku miesięcy do nawet 5 lat, chyba że według obecnej wiedzy medycznej nie ma rokowań na zmianę stanu zdrowia petenta, np. przy urazach czaszkowo-mózgowych.
Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy
Na wysokość renty ma wpływ wiele czynników.
Posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uzależniony jest od wieku ubezpieczonego, w którym powstała u niego niezdolność do pracy. Wymagany okres wynosi odpowiednio:
- 1 rok – jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
- 2 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
- 3 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
- 4 lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
- 5 lat – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Wysokość renty jest uzależnione od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz od wysokości podstawy wymiaru renty. Renta z tytułu niezdolności do pracy składa się z części socjalnej (czyli jednakowej dla wszystkich ubezpieczonych), oraz część zależnej od długości stażu pracy i wysokości uzyskiwanych przychodów.Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy to:
- 24% kwoty bazowej, czyli część socjalna;
- po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
- po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
- po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 okresów składkowych i nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia ukończenia przez wnioskodawcę 60 lat, tzw. staż hipotetyczny
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Autor: Katarzyna Neczaj, Dyrektor ds. sieci sprzedaży
Skonsultuj prawa do renty po wypadku – bezpłatnie.
