Uzyskanie odszkodowania za zalany dom czy mieszkanie zależało od tego, kto jest winny zdarzenia lub co jest winne zdarzeniu. Natomiast sama kwota świadczenia zależy tego czy w polisie jest mowa o wartości rzeczywistej czy o odtworzeniowej. Dlatego też warto wiedzieć jak zabezpieczyć siebie i sąsiadów oraz jak postępować w momencie wystąpienia zalania nieruchomości.
Kto płaci za zalanie mieszkania (zasada winy)?
Art. 415 kodeksu cywilnego mówi „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. Natomiast Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19.02.2013 r. (III CZP 63/12) uznał, że odpowiedzialność za zalanie mieszkania położonego na niższej kondygnacji kształtuje się na zasadzie winy. Czyli aby ubiegać się o odszkodowanie za zniszczenia, poszkodowany powinien wykazać winę sprawcy (właściciela lokalu położonego na wyższej kondygnacji lub jego mieszkańców). Zatem poszkodowany musi udowodnić nie tylko fakt zalania, ale również, że zdarzenie powstało na skutek działania lub zaniedbania ze strony sąsiada. Za niektóre zdarzenia nie jest odpowiedzialny sąsiad, lecz np. spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa. Wówczas “nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali” (ustawy o własności lokali art. 3 ust. 2). Tutaj zęść wspólną stanowią m.in. piony wodne i kanalizacyjne.
Jak uzyskać odszkodowanie za zalanie mieszkania?
Odszkodowanie za zalanie mieszkania można uzyskać z polisy sąsiada, gdy ten posiada ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym lub z własnego ubezpieczenia mieszkania. W momencie zastania sytuacji w postaci wody na podłodze i zacieków na suficie, należy jak najszybciej usunąć przyczynę zalania oraz zabezpieczyć przedmioty narażone na zniszczenie (np. obrazy czy meble). W przypadku gdy sąsiad nie ma zastrzeżeń co do okoliczności i posiada ubezpieczenie OC w życiu prywatnym obejmujące ryzyko zalania mieszkania na niższej kondygnacji sprawa wydaje się być prosta, gdyż wystarczy zwrócić się bezpośrednio do jego ubezpieczyciela. Szkodę można zgłosić najczęściej telefonicznie, pisemnie lub elektronicznie za pomocą strony www ubezpieczyciela. Sąsiad powinien podać nazwę swojej firmy ubezpieczeniowej i numer polisy. Podczas zgłoszenia szkody ubezpieczyciel wskazuje jakie dokumenty należy dostarczyć do zlikwidowania szkody. W ciągu kilku dni od zgłoszenia do drzwi poszkodowanego puka rzeczoznawca, który na podstawie oględzin mieszkania określa przyczyny, zakres i wartość powstałej szkody. Odszkodowanie zgodnie z przepisami powinno zostać wypłacone w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia szkody do towarzystwa ubezpieczeniowego, o ile w tym terminie będzie możliwe ustalenie odpowiedzialności i wysokości odszkodowania.
Kiedy ubezpieczyciel odmówi wypłaty roszczeń za zniszczone mieszkanie?
Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania gdy do czynienia z winą umyślną ubezpieczonego. Mówi się wówczas o zaniedbaniu, czyli np. nieprzeprowadzeniu koniecznego remontu instalacji.
Co w sytuacji gdy sąsiad nie ma ubezpieczenia?
Gdy ubezpieczyciel odmawia wypłaty ze względu za zaniedbanie ubezpieczonego lub sam sąsiad nie czuje się zobowiązany do naprawienia szkód, poszkodowany powinien wystosować do sprawcy zalania pismo z wezwaniem do zapłaty. W takim piśmie należy wskazać kwotę, która pokryje wydatki na wyremontowanie mieszkania i pozwoli na wyrównanie pozostałych szkód. Warto pamiętać, że wydatki powinny być udokumentowane najlepiej w formie imiennych faktur lub paragonów. Aby mieć pewność że sprawca (sąsiad) otrzymał i zapoznał się z wezwaniem do zapłaty, powinno ono zostać wysłane listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Gdy sprawca nie pokryje wyrządzonej szkody, wówczas taką sprawę należy skierować na etap sądowy postępowania cywilnego. Jeśli natomiast wina leży po stronie zarządcy lub spółdzielni, wezwanie do zapłaty trzeba skierować bezpośrednio do tych podmiotów.
Najprostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z własnego ubezpieczenia majątkowego. Procedura zgłoszenia szkody, oględzin oraz wypłaty świadczeń jest identyczna jak w przypadku dochodzenia roszczeń z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym sprawcy. Ubezpieczyciel w takiej sytuacji wypłaca odszkodowanie, a następnie dochodzi roszczeń regresowych od sprawcy zalania.
Wysokość odszkodowania za zniszczone mieszkanie
Uszkodzone rzeczy powinny zostać przywrócone do stanu sprzed zdarzenia wywołującego szkodę. W praktyce zdecydowana większość spraw wiąże się jednak z wypłatą pieniędzy przez towarzystwa ubezpieczeniowe do kwoty gwarancyjnej w polisie zawartej przez sprawcę zdarzenia. Kwota odszkodowania również zależy od wariantu wykupionego ubezpieczenia oraz sposobu ustalenia sumy ubezpieczenia. W momencie gdy kwota ta nie wyrównuje szkody lub sprawca nie ma polisy można dochodzić swoich roszczeń z kieszeni sprawcy zdarzenia.
Autor: Katarzyna Neczaj, Specjalista ds. szkód osobowych