Odszkodowanie po śmierci bliskiej osoby

Artykuł 446 § 3 kodeksu cywilnego (kc) określa, że osoby które utraciły w wypadku  (przed 3 sierpnia 2008r.) swoich najbliższych mogą uzyskać odszkodowanie za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej.  Dopiero wprowadzenie 3 sierpnia 2008r. nowelizacji (art. 446 § 4 kc) pozwoliło bliskim dochodzić zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nawet kiedy nie nastąpiło pogorszenie się sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego.

Kiedy bliscy mogą starać się o odszkodowanie?

O odszkodowanie i zadośćuczynienie osoba uprawniona ubiegać się możne aż do upłynięcia terminu przedawnienia. W przypadku wypadków ze skutkiem śmiertelnym najczęściej jest to okres 20 lat od momentu zdarzenia, biorąc pod uwagę klasyfikację czynu sprawcy. Oba roszczenia można wystosować do podmiotu odpowiedzialnego za skutki wypadku, czyli najczęściej ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia w wypadku: komunikacyjnym, przy pracy, w rolnictwie (lub ubezpieczyciela  podmiotu leczniczego odpowiedzialnego za błąd medyczny). Po śmierci bliskiej osoby musimy pamiętać, że roszczenie przysługuje również osobom, które nie były rodziną zmarłego w powszechnym rozumieniu. Oznacza to, że o wypłatę takiego odszkodowania mogą również ubiegać się osoby, które żyły ze zmarłym na przykład w konkubinacie.

Stosowne odszkodowanie po śmierci bliskiej osoby

Art. 446 § 3 kc nie wskazuje wprost przesłanek, jakimi należy się kierować w celu określenia zasadności oraz wysokości stosownego odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej. W dniu 26.10.1970r. 7 sędziów Sądu Najwyższego (SN) wydało uchwałę w której wskazali, że aby odszkodowanie było zasadne należy dokładnie ustalić, jaka była sytuacja życiowa rodziny zmarłego przed jego śmiercią oraz, czy i o ile uległa ona pogorszeniu wskutek zdarzenia.

Wysokość odszkodowania po śmierci osoby bliskiej

„Znaczne pogorszenie” to ujemne następstwa natury majątkowej zarówno już istniejące jak i dające się przewidzieć w przyszłości, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na warunki życiowe, stan zdrowia, wiek, stosunki rodzinne, majątkowe.

Podsumowując, wysokość stosownego odszkodowania po śmierci bliskiej osoby jest uzależniona od stopnia pogorszenia sytuacji majątkowej osoby uprawnionej i może wynieść od kilku do kilkuset tysięcy złotych.

Zadośćuczynienie po śmierci bliskiej osoby

Biorąc pod uwagę większość orzecznictw SN oraz art. 446 § 3 i § 4 kc uprawnionymi do żądania rekompensaty za ból i cierpienie po śmierci bliskiej osoby są nie tylko członkowie rodziny zmarłego, ale również osoby jemu najbliższe np. przysposobione dzieci, konkubina/konkubent. Należy tu wskazać, że kodeks cywilny nie zawiera definicji najbliższego członka rodziny.

Wysokość zadośćuczynienia

Sądy podobnie jak towarzystwa ubezpieczeniowe ustalają wysokość zadośćuczynienia zazwyczaj na podstawie takich kryteriów jak:

1. długotrwałość cierpienia po śmierci poszkodowanego;
2. stopień krzywdy spowodowany śmiercią poszkodowanego;
3. wiek osoby uprawnionej do otrzymania zadośćuczynienia;
4. stopień pokrewieństwa z poszkodowanym;
5. wpływ śmierci na funkcjonowanie rodziny poszkodowanego;
6. funkcja, jaką zmarły pełnił w rodzinie.

Jeżeli osobami uprawnionymi do otrzymania zadośćuczynienia są rodzice zmarłego dziecka, kryteria ustalenia wysokości wyglądają nieco inaczej

1. nagłe rozerwanie więzi rodziców w dzieckiem;
2. utrata możliwości ze strony rodziców na uczestniczenie w rozwoju swojego dziecka;
3. wiek dziecka;
4. inne czynniki, które wpływają na stopień poczucia krzywdy, które są rozpatrywane indywidualnie.

Wysokość zadośćuczynienia jest uzależniona od powyższych przesłanek oraz orzecznictwa sądu właściwego dla uprawnionego.

Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, wyroki sądów tytułem zadośćuczynienia po śmierci matki nie są jednakowe np. Sąd Rejonowy w Lubinie, 3 listopada 2015r. (I C 1786/14) zasądził kwotę 25 000 na rzecz uprawnionego (pełnoletniego syna) a Sąd Okręgowy w Poznaniu  17 listopada 2015 r. (XVIII C 406/15) zasądził kwotę 65.000. Jak widać różnica jest znaczna.

Rzeczpospolita w artykule „Zadośćuczynienia za śmierć członka rodziny z urzędowej tabeli” z listopada 2017r. wskazała i potwierdziła , że ubezpieczyciele obliczając wysokość świadczenia opierają się na wyrokach sądów, ale także na wypłatach wynikających z uznania roszczeń czy ugód zawieranych z bliskimi ofiar wypadków.

Źródło: http://www.rp.pl/Ubezpieczenia-i-odszkodowania/311219929-Zadoscuczynienia-za-smierc-czlonka-rodziny-z-urzedowej-tabeli.html

Przyczynienie do powstania szkody

Wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia może zostać pomniejszona o wielkość przyczynienia do zdarzenia, o czym warto pamiętać podczas zgłaszania szkody.

Jeżeli chcesz skonsultować sprawę odszkodowania za stratę osoby bliskiej z ekspertem, napisz do nas.

Autor: Katarzyna Neczaj